Karadeniz’de fındık üreticileri tarihi ihracat rekoruna hazırlanıyor

Karadeniz bölgesi, son yıllarda fındık üretiminde ciddi sorunlarla karşı karşıya kalıyor. Özellikle kahverengi kokarca zararlısı ve zirai don olayları üretim miktarını büyük ölçüde düşürürken, buna rağmen Türkiye’nin fındık ihracatındaki başarısı dikkat çekiyor. 2024 Ocak-Aralık döneminde yaklaşık 325 bin ton fındık ihracatı yapıldı ve 2 milyar 800 milyon dolarlık gelir elde edildi. Türkiye, dünya fındık üretiminde 744 bin hektarlık alanla birinci sırada yer alıyor ve pazarın büyük bir kısmını elinde bulunduruyor. Üreticiler sahil kesimlerinde fındıklarını hasat edip kurutma mesaisine devam ederken, yüksek kesimlerde hasat sürüyor. Tüm olumsuz koşullara rağmen sektör temsilcileri, ihracat gelirinde bu yıl yeni bir rekor kırılacağına inanıyor.

Rekolte Kaybına Rağmen Yüksek Gelir Beklentisi

Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu Üyesi Sebahattin Arslantürk, fındık ihracatının Türkiye için stratejik önem taşıdığını belirterek, geçen yıl yakalanan 2,8 milyar dolarlık rakamın bu yıl aşılacağını söyledi. Arslantürk’e göre 250-260 bin ton iç fındık üretimi gerçekleşecek. Bu rakam, kabuklu fındık olarak 320 bin tona denk geliyor. İlk bakışta rekolte kaybı gelirleri düşürecek gibi görünse de fiyatlardaki yükselişin açığı kapatması bekleniyor. Özellikle küresel talebin devam etmesi, fındık fiyatlarını destekleyen en önemli faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. Arslantürk, bu şartlarda Türkiye’nin 3,5 milyar dolarlık ihracat gelirine ulaşarak tüm zamanların tarihi rekorunu kırabileceğini belirtiyor.

Ordu’da Tarihin En Düşük Rekoltesi

Fındık üretiminde en kritik illerden biri olan Ordu’da ise tablo oldukça farklı. Şubat ayında meydana gelen don felaketi, rekolteyi ciddi şekilde düşürdü. Arslantürk, Ordu’da tarihin en düşük üretim miktarının gerçekleşeceğini açıkladı. Özellikle 11-13 Şubat tarihleri arasında Doğu Karadeniz’de etkili olan don olayının, üreticileri büyük zarara uğrattığı bildirildi. Yapılan hesaplamalara göre yalnızca Ordu’da 30 bin ton civarında bir kayıp yaşanacak. Bunun yanı sıra kahverengi kokarca zararlısının etkisinin geçen yıla göre daha fazla hissedildiği ifade edildi. Zararlının fındık bahçelerine yayılmasıyla birlikte ürün kalitesinde de bozulmalar meydana geliyor. Bu da hem iç piyasa hem de ihracat açısından ayrı bir risk unsuru oluşturuyor.

İklim Değişikliği ve Kuraklık Etkisi

Fındık üretimindeki sorunlar yalnızca don veya zararlı böceklerle sınırlı değil. İklim değişikliğinin olumsuz etkileri de giderek daha fazla hissediliyor. Özellikle Batı Karadeniz’de kuraklığın etkisiyle 60-70 bin tonluk bir kaybın daha yaşanabileceği belirtiliyor. Bu durum, toplam rekoltenin 450 bin tonlara kadar inmesine neden olabilir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın il bazlı verileri de bu tahminleri doğruluyor. İklim değişikliğine bağlı olarak üretim sezonlarının düzensizleşmesi, fındıkta verim ve kaliteyi tehdit eden en önemli unsurlar arasında yer alıyor. Uzmanlar, gelecekte bu risklerin daha da artabileceğini ve yeni stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Üreticiye Kontrollü Satış Uyarısı

Arslantürk, üreticilere önemli uyarılarda bulunarak, ürünlerini kontrollü şekilde piyasaya sunmalarının büyük önem taşıdığını belirtti. Ona göre üreticiler fındıklarını emanete vermemeli, yalnızca ihtiyaçları kadar piyasaya sürmeli. Bu strateji, fiyatların hızla yükselmesine yardımcı olacak. Arslantürk, kısa sürede fındık fiyatlarının 250-300 TL bandına çıkabileceğini öngörüyor. Bu durum hem üreticinin hem de ülke ekonomisinin kazancını artıracak. Uzmanlar, üreticilerin sabırlı davranması halinde düşük rekolteye rağmen yüksek gelir elde edilebileceği konusunda hemfikir.